تلاش یا آرزو؟
لاتکن مِمَّن یرجوا الا´خرة بغیرالعمل و یُرَجِّی التَّوبة بطول الاَمَل
از کسانی مباش که آخرت را بدون عمل امید می برند و توبه و بازگشت به راه خدا را با آرزوهای درازشان به تاخیر می افکنند.
همه معتقدان به ادیان آسمانی، به عالَم آخرت نیز اعتقاد دارند. نه تنها مسلمانان، که پیروان سایر ادیان الهی نیز اعتقاد به جهان پس از مرگ و روزرستاخیز را به عنوان یکی از پایه های سه گانه اعتقادی خود، مطرح می کنند. اعتقاد به توحید، معاد و نبوت، سه اصل مهم و مشترک اعتقادی همه ادیان الهی است و همواره در فراخوان پیامبران خدا، این اصول تاکید می شده است.
... اما در واقعیت زندگی این معتقدان، عقیده به قیامت و آخرت چقدر نقش و حضور دارد؟ تا چه حدّی برای آن سرمایه گذاری می شود؟ آنان برای آبادانی و ساختن آخرت خود، چقدر تلاش می کنند؟ اینجا است که یکی از مشکلات بزرگ ما آشکار می شود: آخرت را می خواهیم، اما بدون عمل! بهشت را دوست داریم ولی بدون اینکه برای ساختن آن، با تلاش و مجاهدت، کاری انجام دهیم! امید به سعادت و بهروزی اُخروی داریم، اما بدون پیش بینی توشه ای که برای آن باید تهیه کرد!
تردیدی نیست که بدون کار و تلاش، بهشت را به کسی نمی دهند! آری! «بهشت را به بها دهند نه به بهانه» و بهای آن هم در آیات کریمه قرآن مشخص شده است: کسانی که ایمان راستین بدست آورند و در راه خدا به تلاش و مجاهدت بپردازند و از مال و هستی خود برای استقرار راه خدا و انبیاء سرمایه گذاری کنند، خداوند بهشت و رضوان خود را به آنان دهد، و این حقیقت نه فقط در قرآن، که در همه کتاب های آسمانی پیشین نیز مطرح شده است.
البته کار و تلاشی که برای کسب بهشت و سعادت اخروی و ابدی باید انجام شود، خارج از چارچوب امکانات و توانمندی ما در جهان طبیعت نیست و هرگز با تلاش برای معاش منافات ندارد. همین کارهای معمولی ما، از قبیل کسب و کار، تحصیل، ازدواج، رسیدگی به امور زندگی، و... می تواند با همراه شدن با احسان به دیگران، تعاون و یاری به نیازمندان، تلاش برای حل مشکلات سایر هم نوعان، و نیز اهمیت دادن به عبادات و تقویت رابطه خود باعالم الوهیت و کسب ولایت الهی، توشه لازم را برای آخرت، فراهم سازد، والبته همه این کارها هنگامی که «رنگ الهی» بگیرد و با تقوی و پرهیزگاری همراه باشد، همان کار و عمل مورد نیاز برای آخرت خواهد شد: «برای آخرت خود توشه برگیرید، و البته که بهترین توشه برای آخرت تقوای الهی است.»
... افسوس که بسیاری از مردم، آخرت را بدون عمل امید می برند و بدون اینکه در اندیشه بازگشت به راه خدا و اصلاح خویش باشند، با سرگرم ساختن خود به «آرزوهای دراز» ، واقعیت های مهم امروز و آینده خود را فراموش می کنند و آنگاه هم که به فکر چاره می افتند، چاره را به «فردا» موکول می سازند! فردایی که ممکن است هرگز فرا نرسد، و چاره ای که هیچگاه اندیشیده نشود!! آینده نگری، لازم و ضروری است، آینده نگری واقع بینانه و نه آینده نگری خیال پردازانه و دست نیافتنی!! «طول الامل» یعنی آرزوهای درازِ غیرقابل دسترس، که ممکن است انسان عمری را برای آن سپری کند، و بدان نرسد، حال آنکه آینده واقعی اش را فراموش کرده و همه امکانات و سرمایه های خود را صرف‌ِ همان آرزوهای دست نیافتنی ساخته باشد!!
آری! سعادت ابدی، نیکبختی جاودانه، بهشت موعود، و آینده روشن فقط با «عمل» به دست می آید، نه «امل»! آمال و آرزوهای دنیوی، ما را ازعمل و تلاش مفید برای آینده قطعی ای که به سراغ ما خواهد آمد بازمی دارد، همین امروز و همین لحظه، باید به فکر عمل باشیم، که لحظه ای دیگر و روزی دیگر، ممکن است دیر باشد!
پیشوای نور و ایمان، هم او که راه های آسمان را نیز می داند و بدان نگاهی عمیق دارد، هم او که خدا را با بصیرت و دیدن قلبی عبادت می کند، و هم او که پیشوای مسیر هدایت و نجات است، به ما هشدار می دهد که:
«مبادا از کسانی باشید که به سعادت اخروی امید دارند، اما بدون عمل و تلاش! مبادا از کسانی باشید که آرزوهای دراز و خیال پردازانه آنان برای زندگی دنیوی، آنان را از اصلاح خویش و بازگشت به راه خدا و تدبیر و کاربرای آینده نزدیکی که به سراغ آنان خواهد آمد، باز می دارد! مبادا از کسانی باشید که «توبه» را به تاخیر می افکنند! مبادا از کسانی باشید که در دنیا «زاهدانه» سخن می گویند ولی در عمل، دلبسته و وابسته به دنیا شده اند! مبادا از کسانی باشید که فقط سخن می گویند و اهل عمل نیستند! مبادا از کسانی باشید که از «مرگ» بخاطر گناهان و اشتباهات و انحراف‌های عملی که در زندگی داشته اند، گریزان اند! مبادا از کسانی باشید که اگر مشکلی بر آنان وارد شود و صحنه آزمون و بلایی برای آنان فرا رسد، خدا را می خوانند ولی هنگامی که رفاه و آسایش به آنان روی آوَرَد، دچار فریب و فراموشی می شوند! مبادا از کسانی باشید که اگر زمینه و امکان شهوت رانی برایشان آماده شود، مرتکب گناه می شوند و توبه را برای آینده وامی نهند! مبادا از کسانی باشید که برای آنچه «گذشتنی» است تلاش و تدبیر می کنند ولی برای آنچه «ماندنی» است به مسامحه و بی تفاوتی برخورد می کنند! مبادا از کسانی باشید که «زیان» را«سود» می پندارند و «سود» را «زیان»! مبادا از کسانی باشید که دیگران را سرزنش می کنند ولی خود را می ستایند و از خودشان غافل می شوند! مبادا از کسانی باشید که گذران عمر خود را با ثروت مندان و مرفهان در حال بی خبری و غفلت و سرگرمی، بیش از ذکر و یاد خدا با فقرا و تهیدستان دوست دارند! مبادا از کسانی باشید که دیگران را راهنمایی و ارشاد می کنند ولی خود را گمراه می سازند! مبادا از کسانی باشید که در کارهای غیرالهی و غیرضروری، از مردمان پروا دارند ولی در مورد خلق خدا و نحوه رفتار با دیگران، از خدا پروا و هراسی ندارند! مبادا... مبادا...!!»
... آری! این هشدارهای امام علی(ع) است. خدا درودش را بر او فرستد و هشدارهایش را بیدار باشی برای ما قرار دهد!
