و لا تنکن عبد غیرک و قد جعلک الله حرا.
ترجمه:
بنده دیگرى مباش، که خدا، تو را آزاده آفریده است.
شرح:
خداوند، انسان را به صورت موجودى((آزاد))، و داراى شخصیت و عزت نفس آفریده شده است. و به او عقل و شعور، و نیروى درک و دریافت، و قدرت اراده بخشیده است، تا اندیشه خود را به کار اندازد، از نیروى بدنى خود استفاده کند، و با قدرت فکر، و تن دادن به کار و تلاش، در کمال آزادى و سربلندى، زندگى شرافتمندانه یى را دنبال کند. در آفرینش خدا، هیچ انسانى از دیگرى برتر و باارزشتر، یا کمتر و بىمقدارتر نیست. بنابر این، هیچ انسانى حق ندارد که دیگران را بنده خود سازد، و هیچ انسان هم حق ندارد خود را به صورت بنده دیگران در آورد. زیرا بندگى، تنها در برابر خداوند متعال شایسته است، و جز خدا، هیچکس شایسته آن نیست که انسانى، در برابرش، خود را دچار ذلت و زبونى کند و مانند بنده ناتوان و بی مقدارى ظاهر شود.
البته کسى که عزت داشته باشد، و ارزش انسانى خود را بشناسد، به آزادى گرانقیمتى که خداوند به او ارزانى داشته، احترام خواهد گذشت. چنین فردى، همیشه به نیروى فکر و قدرت کار و تلاش خود متکى خواهد بود، به آنچه در یک زندگى شرافتمندانه نصیبش میشود قناعت خواهد کرد، و در نتیجه، همواره سربلند و آزاد خواهد زیست.
اما افراد ذلیل و بى شخصیتى هم پیدا مىشوند، که به خاطر مال دنیا، در برابر ثروتمندان یا صاحبان مقام و قدرت، به زانو مىافتند، سر تعظیم فرود مىآورد، و بصورت بنده یى ذلیل و بى ارزش ظاهر مىشوند، تا شاید از ثروت و مقام آن افراد بهره یى ببرند و بیش از حد لیاقت خود، مال و مقامى بدست آورند.
امام علیه السلام، اینگونه افراد را نکوهش مىکند و به همه مسلمانان هشدار مىدهد که: مبادا آزادى و ارزش انسانى خود را، که خداوند به شما ارزانى داشته است، پایمال کنید و به طمع مال و مقام، در برابر انسانى همچون خودتان، بندگى کنید، زیرا خداوند، همه انسانها را آزاد و یکسان آفریده است.
