بدگمانى گناه است
در سوره حجرات آیه 12 می‌فرماید: یا ایها الذین آمنوا اجتنبوا کثیراً من الظن ان بعض الظن اثم؛ ای کسانى که ایمان آورده‌اید از گمان بسیار پرهیز کنید؛ زیرا برخى از گمان‌ها گناه هستند. در این آیه مؤمنان از بسیارى از گمان‌ها درباره دیگران منع شده‌اند که مراد، گمان سوء است؛ نه گمان خیر؛ زیرا در آیه 12 سوره نور قرآن به گمان خیر که همان حسن ظن و گمان نیکو است، تشویق کرده است.
در این آیه سخن از گمان بد نکردن درباره دیگرى است و هر چند که گمان یکى از حالات چهارگانه یقین و گمان و شک و وهم است که به طور غیر اختیارى بر انسان عارض می‌شود و نمی‌تواند مورد امر و نهى قرار گیرد ولى مراد آن است که انسان آثار گمان را نباید بر آن بار کند و به چنین گمانى ترتیب اثر دهد و به گمان بدى که در حق دیگران می‌کند اعتنایى کند.
بنابراین اگر گمانی بد در دل وى خطور کرد اشکالى ندارد ولى نباید بدان توجه کند و آثارش را بر آن مترتب سازد. در روایات آمده است که یکى از چیزهایى که براى مؤمن نیکوست و راه خلاصى آن را دارد سوءظن است که راه رهایى از آن بی‌توجهى و جامه عمل نپوشاندن به آن است. (وسائل الشیعه ج 8 ص 263)
هدف از این کار آن است که آبروى مؤمن حفظ شود؛ زیرا مؤمن در پیشگاه خداوند از منزلت و جایگاه والا برخوردار است و آبروى او از جمله سه گانه‌هایى است که نمی‌توان متعرض آن شد، مؤمن جان و مال و عرضش در امان است و آبرو و حفظ آن یکى از مهم‌ترین مسایلى است که نمی‌توان آن را بى ارزش کرد و با تعرض به آن شخص را به خطر انداخت.
قرآن پیامبر (ص) را به علت آبرودارى مؤمنان ستوده است. آن حضرت (ص) چنان عمل می‌کرد که منافقان وى را متهم به سادگى می‌کردند و می‌گفتند او شخص خوش باورى است. قرآن بیان می‌کند که خوش باورى آن حضرت به نفع شماست که حفظ آبروى شما را می‌کند و آن چه در دل دارید آشکار نمی‌سازد. (توبه آیه 61) زیرا اگر پیامبر (ص) می‌‌خواست، بی‌درنگ پرده‌ها را کنار می‌زد و شما را رسوا می‌ساخت و مشکلات فراوانى براى شما پدید می‌آمد.
امیر مؤمنان علی (ع) می‌فرماید: کارهاى برادر دینی‌ات را بر بهترین وجه حمل کن و در سخن وى براساس بدگمانى داورى نکن، مگر آن که یقین به خلاف آن پیدا کنی. (کافی؛ ج 2ص 361)
