ویژگی های حیات طیبه (قسمت 1)
1- زندگی عاقلانه و دین مدارانه
قال علی علیه السلام: «لا حیاة الا بالدین ولا موت الا بجحود الیقین (6) ;
زندگی، جز با دین نیست، و مرگ چیزی غیر از انکار یقین نیست .»
و «توحید» به عنوان رکن رکین تمام ادیان الهی، موجب حیات روحانی است .
امام علی علیه السلام فرمود: «التوحید حیاة النفس (7) ;
[ایمان به] توحید، موجب حیات روح است .»
همچنین امام علی علیه السلام فرمود:
«انی اذا استحکمت فی الرجل خصلة من خصال الخیر احتملته لها واغتفرت له فقد ما سواها ولا اغتفر له فقد عقل ولا عدم دین لان مفارقة الدین مفارقة الامن ولاتهنا حیاة مع مخافة وعدم العقل عدم الحیاة ولاتعاشر الاموات (8) ;
من، هرگاه صفتی از صفات نیک را در کسی مستحکم بیابم، او را بخاطر داشتن همان صفت، تحمل می کنم و از نبود سایر صفات نیک در او در می گذرم، اما از دو ویژگی فقدان عقل و نبود دین نمی گذرم، چرا که جدایی از دین، جدایی از امنیت است و هیچ زندگی همراه با ترس گوارا نیست، و نبود عقل نبود زندگی است و با مردگان، نتوان زیست .»
2- زندگی عالمانه و حکیمانه
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «العلم حیاة الاسلام وعماد الایمان (9) ;
علم موجب حیات اسلام، و پایه ایمان است .»
و امام علی علیه السلام فرمود: «اعلموا انه لیس من شیی ء الا ویکاد صاحبه یشبع منه ویمله الا الحیاة فانه لایجد له فی الموت راحة . وانما ذلک بمنزلة الحکمة التی هی حیاة للقلب المیت وبصر للعین العمیاء وسمع للاذن الصماء وری للظمئان وفیها الغنی کله والسلامة (10) ;
بدانید که هیچ چیز نیست جز آنکه دارنده اش از آن سیر و دلگیر شود، مگر زندگی [که بر آن چیزی نگزیند] چون در مرگ آسایشی نبیند . و آن همانند حکمت است که حکمت مایه حیات دل مرده است و چشم کور را بینایی است و گوش کر را موجب شنوایی . سیراب کننده تشنه [حقیقت ] است، و در آن همه بی نیازی و سلامت است .»
همچنین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «لا عیش الا لرجلین: عالم ناطق ومتعلم واع (11) ;
فقط دو کس زندگی می کنند: عالم گوینده [که علم خود را نشر می دهد] و یاد گیرند علم [که در راه کسب دانش است . ]»
و در همین راستا، هم نشینی و آمد و شد و انس و الفت با عالمان ربانی، کار ساز است .
امام علی علیه السلام فرمود: «مجالسة الحکماء حیاة العقول وشفاء النفوس (12) ;
«هم نشینی با حکیمان، موجب زنده شدن عقل ها و شفاء روح ها است .»
3- خشنودی از تقدیر الهی
امام علی علیه السلام فرمود: «ان اهنا الناس عیشا من کان بما قسم الله له راضیا (13) ;
«گواراترین زندگی از آن کسی است که به آنچه خداوند نصیب او گردانیده است راضی و خشنود باشد .»
و در حدیث معراج آمده است: «یا احمد! هل تدری ای عیش اهنی ء وای حیاة ابقی؟ قال: اللهم لا، قال: اما العیش الهنیی ء فهو الذی لایفتر صاحبه عن ذکری ولاینسی نعمتی ولایجهل حقی، یطلب رضای لیله ونهاره (14) ;
«ای احمد! آیا می دانی کدام زندگی گواراتر و ماندنی است؟ گفت: خداوندا! نه . فرمود: کسی زندگی گوارا دارد که در ذکر و بیاد داشتن من سستی نکند، نعمت مرا فراموش نسازد، نسبت به حق من جاهل نباشد و پیوسته در روز و شب، خشنودی و رضایت مرا طلب کند .»
4- تدبیر و آینده نگری
رسیدن به هر قله ای، مادی یا معنوی و دنیوی یا اخروی، بدون برنامه ریزی، عاقبت اندیشی و محاسبه، امکان پذیر نیست . از این جهت یکی از صفات مهم مؤمنان، هم در زمینه مسایل مادی و دنیوی و هم در زمینه مسایل معنوی و اخروی، تقدیر، تدبیر و تنظیم امور است .
امام علی علیه السلام فرمود: «قوام العیش حسن التقدیر وملاکه حسن التدبیر (15) ;
پایداری زندگی به تقدیر و اندازه گیری خوب است و ملاک تقدیر خوب، [عاقبت اندیشی و ] آینده نگری مناسب است .»
5- یاد خداوند
جان آدمی نیز مانند جسم او محتاج رسیدگی و تغذیه است، و چون جان او پرنده ای از عالم بالا و زاییده شده در آنجا است، غذای حیات آن، ارتباط با عالم بالا و ملکوت دارد .
امام علی علیه السلام فرمود: «فی الذکر حیاة القلوب (16) ;
زندگی قلب ها [و جان ها]، در یاد خداست .»
و نیز فرمود: «من ذکر الله سبحانه احیا الله قلبه ونور عقله ولبه (17) ;
هر کس به یاد خداوند سبحان باشد، خداوند قلب او را زنده و عقل و مغز او را نورانی خواهد کرد .»
همچنین آن حضرت فرمود: «الذکر نور العقول وحیاة النفوس وجلاء الصدور (18) ;
یاد [خداوند]، موجب نورانی شدن اندیشه ها، زنده شدن روح ها و صیقل یافتن دل ها است .»
بدون اتصال به معدن معنویت، جان آدمی مانند گلی بی آب و نور، پژمرده می شود و خارهای اطراف، گلبرگ های لطیف آن را می رنجانند، و در نتیجه زندگی را بر او تنگ می گیرند .
خداوند متعال می فرماید:
«من اعرض عن ذکری فان له معیشة ضنکا ونحشره یوم القیمة اعمی » (19) ;
«کسی که از یاد من روی گرداند، زندگی سختی برای اوست و در روز قیامت او را کور محشور خواهیم کرد .»
6- پندگیری
در هیاهوی دنیا و گرد و خاکی که اهل آن بپا می کنند، خود بخود و ناخواسته، بر جان آدمی گرد و غبار می نشیند و دیده او را تیره می کند . در این میدان، نسیمی بهاری و دل انگیز لازم است تا غبارها را بزداید و موانع دید دل را از میان بردارد . یکی از این نسیم های خوش، موعظه و پند است که باید آن را به جان خرید .
امام علی علیه السلام فرمود: «المواعظ حیاة القلوب (20) ;
«موعظه ها [و پندها]، موجب زنده شدن دل ها می گردند .»
پی نوشت ها:
6) میزان الحکمة، ج 1، ص 710، (در کلیه ارجاع ها به کتاب میزان الحکمة، دوره 4 جلدی آن ملاک است) .
7) همان .
8) غررالحکم/3785 .
9) کنزالعمال/28944 .
10) نهج البلاغه، خطبه 133 .
11) میزان الحکمة، ج 3، ص 2217 .
12) غررالحکم/4723 .
13) همان/3397 .
14) ارشاد القلوب/204 .
15) غررالحکم/6807 .
16)...
17)...
18) 2 و 3 و - همان/1999 و 8876 و 6445 .
19) طه/124 .
20) میزان الحکمة، ج 4، ص 3576 .
منبع:www.hawzah.net
برچسب ها : زندگی دنیوی و حیات طیبه ,
